Προφορά Ελληνικής Γλώσσας

Κανόνες προφοράς Ελληνικής Γλώσσας

Γράμματα

ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΦΟΡΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
αυ - ευ av - ev
af - ef		 Οι συνδυασμοί αυ και ευ προφέρονται:
  • αβ και εβ όταν ακολουθεί φωνήεν ή ηχηρό σύμφωνο [ ] : π.χ. Παύλος, Αύγουστος, παύω, αύριο, ευλογώ.
  • αφ και εφ όταν ακολουθεί άηχο σύμφωνο [ ] : π.χ. Ναυσικά, πεύκο, ευχαριστώ, ευτυχία.
γκ ή γγ g
νg
  1. Τα δύο γ (γγ) ή το γκ στην αρχή της λέξης προφέρονται όπως το γερμανικό g, χωρίς να ακούγεται πριν από αυτό κανένα ν. Η λέξη γκάστρι προφέρεται gάστρι και όχι νgάστρι. Το ρήμα γκαρίζω προφέρεται gαρίζω και όχι νgαρίζω.
  2. Τα δύο γ (γγ) ή γκ στο μέσο μιας λέξης προφέρονται με ένα μικρό (υπερωικό) ν πριν από το g, που είναι μαλακότερο από το αρχικό στο οποίο μεταβάλλονται. Το αγγείο π.χ. προφέρεται ανgείο και όχι αgείο, το τσιγκέλι προφέρεται τσινgέλι και όχι τσιgέλι.
  3. Όταν τα δύο γ (γγ) ή γκ υπάρχουν σε δύο όμοιες διαδοχικά συλλαβές, τότε προφέρονται σαν το γερμανικό g, χωρίς η δεύτερη συλλαβή να παίρνει μπροστά της το υπερωικό ν. Π.χ. ο γκάγκαρος προφέρεται gάgαρος και όχι gάνgαρος, όπως και ο Γκόγγολ Gόgολ και όχι Gόνgολ.
  4. Όταν τα δύο γ (γγ) ή γκ υπάρχουν στο μέσο μιας λέξης και η λέξη αυτή αποτελεί τον αόριστο ενός ρήματος που αρχίζει από γγ ή γκ, τότε προφέρονται όπως το αρχικό g. Το εγκάριζε π.χ. προφέρεται εgάριζε και όχι ενgάριζε.
  5. Όταν τα δύο γ (γγ) υπάρχουν στο μέσο μιας ξενικής λέξης τότε ακολουθούν την προφορά του τόπου καταγωγής της. Λέμε δηλαδή ζιgολό και όχι ζινgολό. Αλλά ανgαge και όχι αgαgε.
γ γξ=νξ
γχ=νχ
  1. Όταν μια λέξη τελειώνει σε γ και η επόμενη αρχίζει από γ δεν προφέρονται σαν διπλό γ (γγ) ποτέ. Λέμε π.χ. το ακδάγ (συνοικία) γαλήνεψε και όχι το ακδαgαλήνεψε.
  2. Το γ πριν από το ξ (στην ίδια λέξη) προφέρεται σαν υπερωικό ν. Π.χ. Η λέξη λυγξ την προφέρουμε λυνξ και όχι λυγ/ξ, ούτε λυ/γγξ.
  3. Το γ πριν από το χ, στο μέσο μιας λέξης προφέρεται σαν υπερωικό ν. Τις λέξεις π.χ. άνχος, ενχείρημα, συνχαρητήρια και όχι άγ/χος, εγ/χείρημα, συγ/χαρητήρια.
κ -- Το τελικό κ του ουκ όταν ακολουθείται από λέξεις που αρχίζουν από ε, ι, μεταβάλλεται σε ουρανικό, όπως στις λέξεις άκεφος, φακίρης, οπότε και θα πούμε ουκ-έστιν και ουκ-ήλθεν σαν να είναι ενωμένα.
μπ b
μb
  1. Το σύμπλεγμα μπ στην αρχή των λέξεων προφέρεται σαν b. Οι λέξεις δηλαδή μπορώ, μπίλια, μπουγάδα, προφέρονται bορώ, bίλια, bουγάδα, χωρίς δηλαδή να ακούγεται το μ καθόλου.
  2. Το μπ στο μέσο της λέξης προφέρεται σαν το γερμανικό b, αλλά με ένα μικρό μ μπροστά του, λ.χ. ο καμπούρης προφέρεται καμbούρης και όχι καbούρης. Θα πούμε συμ/bόσιον και όχι συ/bόσιον.
  3. Όταν το μπ υπάρχει σε δύο όμοιες διαδοχικά συλλαβές, τότε προφέρεται και στις δύο σαν το γερμανικό b, χωρίς να πάρει η δεύτερη συλλαβή το μ μπροστά της. Τις λέξεις μπομπότα, μπουμπουνητό, θα τις προφέρουμε bοbότα, bουbουνητό και όχι bομbότα, bουμbουνητό.
  4. Όταν το μπ υπάρχει στη μέση μιας λέξης και η λέξη αυτή αποτελεί τον αόριστο ενός ρήματος που αρχίζει από μπ, τότε προφέρεται κανονικά, χωρίς το μικρό μ μπροστά από το b. Τους αορίστους έμπαινα, έμπαζα θα τους προφέρουμε έbαινα, έbαζα και όχι έμbαινα, έμbαζα.
  5. Όταν πριν από τη λέξη που αρχίζει από μπ, υπάρχει μια οποιαδήποτε πρόθεση, τότε το μπ προφέρεται σαν b καθαρό. Οι λέξεις π.χ. ξαναμπήκα, ξεμπερδεύω θα προφερθούν ξαναbήκα, ξεbερδεύω.
μ μψ=μσ Όταν το μ βρίσκεται μπροστά από ψ, το ψ μεταβάλλεται σε σ. Προφέρουμε δηλαδή Σαμ/σών και όχι Σαμ/ψών, κάμ/σις και όχι κάμ/ψις.
ν ..ν–κ=νg
..ν–π=νb
..ν–τ=νd
..ν–ξ=νgζ
..ν–ψ=νbζ		 Το τελικό ν των λέξεων μην, σαν, πριν, δεν, αν, τον, την, μεταβάλλει:
  1. το αρχικό κ της επόμενης λέξης σε γερμανικό g, ενώ το ν μετατρέπεται σε υπερωικό, π.χ. τη φράση τον καλό, την προφέρουμε τον gαλό, τη φράση μην κοιτάς την προφέρουμε μην gοιτάς,
  2. το αρχικό π της επόμενης λέξης σε γερμανικό b, ενώ και το ίδιο το ν μετατρέπεται σε υπερωικό. Π.χ. τη φράση δεν παύω, την προφέρουμε δεν bαύω,
  3. το αρχικό τ της επόμενης λέξης σε d γερμανικό, ενώ ταυτόχρονα μετατρέπεται και το ίδιο το ν σε υπερωικό. Π.χ. Τη φράση σαν τότε, την προφέρουμε σαν dότε,
  4. το αρχικό ξ της επόμενης λέξης σε g γερμανικό και ζ ελληνικό μαζί. Π.χ. τη φράση δεν ξέρω την προφέρουμε δεν gζέρω και όχι δεν / ξέρω,
  5. το αρχικό ψ της επόμενης σε b γερμανικό και ζ ελληνικό μαζί, ενώ μετατρέπεται και το ίδιο το ν σε υπερωικό. Τη φράση λοιπόν την ψάθα, θα την προφέρουμε την bζάθα.
ντ d
νd
  1. Το ντ στην αρχή της λέξης προφέρεται σαν d γερμανικό, π.χ. οι λέξεις νταμάρι, ντερέκι, ντουνιάς, προφέρονται dαμάρι, dερέκι, dουνιάς και όχι νdαμάρι, νdερέκι, νdουνιάς, χωρίς να ακούγεται το ν καθόλου.
  2. Το ντ στη μέση της λέξης προφέρεται με ένα υπερωικό ν πριν από το d. Οι λέξεις π.χ. πέντε, μάντης, τεντώνω, προφέρονται πένdε, μάνdης, τενdώνω και όχι πέdε, μάdης, τεdώνω.
  3. Ο ίδιος κανόνας ισχύει και για τις περιπτώσεις που το ντ προήλθε από τη μετατροπή του δ σε d. Π.χ. άντρας = άνδρας, Αντρέας = Ανδρέας, θα προφερθούν άνdρας και όχι άdρας, Ανdρέας και όχι Αdρέας.
  4. Όταν το ντ υπάρχει σε δύο όμοιες διαδοχικά συλλαβές προφέρεται και στις δύο σαν γερμανικό d, χωρίς η δεύτερη συλλαβή να παίρνει μπροστά της το υπερωικό ν. Οι λέξεις π.χ. νταντά, Ντόντος, Ντίντι, προφέρονται dαdά, Dόdος, Dίdι.
  5. Όταν το ντ είναι η αρχή του δεύτερου συνθετικού μιας λέξης, προφέρεται σαν γερμανικό d, χωρίς κανένα ν πριν από αυτό. Π.χ. τις λέξεις ξεντύνω, ξαναντουφεκώ, τις προφέρουμε ξεdύνω, ξαναdουφεκώ και όχι ξενdύνω, ξανανdουφεκώ.
  6. Όταν το ντ υπάρχει στη μέση μιας ελληνοποιημένης λέξης, ακολουθεί την προφορά του τόπου καταγωγής της προαναφερόμενο:
    1. σαν d π.χ. τις λέξεις μαντάμ, πεντάλ τις προφέρουμε μαdάμ, πεdάλ και όχι μανdάμ, πενdάλ και
    2. σαν ν και τ χωριστά όπως στις λέξεις καντάδα, κόντες που προφέρονται καν/τάδα, κόν/τες και όχι καν/dάδα, κόν/dες ούτε πάλι κα/dάδα, κό/dες.
π μπτ=μτ Το π ανάμεσα από τα σύμφωνα μ και τ δεν ακούγεται, όπως π.χ. στις λέξεις πεμπτουσία, σύμπτωση, καμπτήρες.
σ σβ=ζβ
σγ=ζγ
σδ=ζδ
σλ=ζλ
σμ=ζμ
σν=ζν
σρ=ζρ		 Το σ στην αρχή ή στη μέση μιας λέξης, όταν ακολουθείται από β, γ, δ, λ, μ, ν, ρ, προφέρεται σαν ηχηρό ζ, όπως στις λέξεις σβούρα, σγουρός, προσδίδω, εισλάμπω, σμάρι, προσνεύω, εισροή που προφέρονται ζβούρα, ζγουρός, προζδίδω, ειζλάμπω, ζμάρι, προζνεύω, ειζροή.
  Ελληνικά

Διαίρεση και ονομασία συμφώνων

ΦΩΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Κατά τη φωνή που έχουν Άηχα κ, π, τ, χ — φ, θ, σ, τσ
Ηχηρά β, γ, δ, ζ — τζ, μπ, ντ, γκ — λ, μ, ν, ρ
Κατά τη διάρκειά τους Στιγμιαία κ, π, τ — μπ, ντ, γκ — τσ, τζ
προφέρονται μόνο μια στιγμή, την ώρα που ανοίγουμε το στόμα
Εξακουλουθητικά β, γ, δ — χ, φ, θ — σ, ζ, λ — μ, ν, ρ
σ' αυτά βαστούμε τη φωνή όσο θέλουμε)
Κατά το μέρος όπου σχηματίζοναι στο στόμα χειλικά π, β, φ, μπ
οδοντικά τ, δ, θ, ντ
διπλοδοντικά ή συριστικά σ, ζ, τσ, τζ
λαρυγγικά κ, γ, χ, γκ
γλωσσικά / υγρά λ, ρ
ρινικά μ, ν
(για να προφερθούν βγαίνει ο αέρας από τη μύτη. Το μ ανήκει και στα χειλικά, το ν ανήκει και στα γλωσσικά)

Πίνακας των συμφώνων

[(Γραμματική Μ. Τριανταφυλλίδη / Θεσ/νίκη 2002 (ανατύπωση του 1941)
(με προσθήκη των φωνητικών συμβόλων του Δ.Φ.Α.)]

ΚΑΤΑ ΤΑ ΜΕΡΗ ΟΠΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ Κατά τη διάρκεια
Στιγμιαία Εξακολουθητικά
ΑΗΧΑ ΗΧΗΡΑ Τριβόμενα Ρινικά Υγρά
ΑΗΧΑ ΗΧΗΡΑ (ΗΧΗΡΑ)
Χειλικά Διχειλικά π [p] μπ [b] μ μ' [m, ɱ]
Χειλοδοντικά φ [f] β [v]
Οδοντικά Μεσοδοντικά θ [θ] δ [ð]
Γλωσσοδοντικά τ [t] ντ [d]
Διπλοδοντικά
[συριστικά]		 τσ [ts] τζ [tz] σ [s] ζ [z]
Λαρυγγικά Ουρανικά κ' [c] γκ' [ɟ] χ' [ç] γ' [ʝ] ν (γκ) [ŋg]
Υπερωικά κ [k] γκ [g] χ [x] γ [ɣ]
Γλωσσικά Ουρανικά ν' [ɲ] λ' [ʎ]
Υπερωικά ν [n] λ, ρ [l, r-ɾ]
  Ελληνικά

Φωνολογία

Η Φωνολογία περιγράφει τις μονάδες του προφορικού λόγου από λειτουργική άποψη, εξετάζει δηλαδή τις αφηρημένες μονάδες που έχει κατακτήσει ο ομιλητής μιας γλώσσας και οι οποίες τον βοηθούν να προφέρει τους φθόγγους της γλώσσας του. Πρόκειται για μονάδες οι οποίες δεν είναι άμεσα παρατηρήσιμες, που προκύπτουν από αφαίρεση από τις άμεσα παρατηρήσιμες μονάδες του προφορικού λόγου, τους φθόγγους. Αυτές οι αφηρημένες μονάδες ονομάζονται φωνήματα και ο αριθμός τους είναι συγκεκριμένος σε κάθε γλώσσα. Τα σύμβολά τους εγκλείονται πάντα σε πλάγιες γραμμές. Τα φωνήματα της νέας ελληνικής είναι 23, ενώ σύμφωνα με ορισμένες περιγραφές είναι 25.

Ι. Φωνήεντα

Πρόσθια Μεσαία Οπίσθια
ι ου κλειστά
ε ο μέσα
α ανοιχτά
μή στρογγυλά στρογγυλά

ΙI. Σύμφωνα

Τόπος → Διχειλικά Χειλοδοντικά Οδοντικά Φατνιακά Ραχιαία
Τρόπος ↓ άηχα ηχηρά άηχα ηχηρά άηχα ηχηρά άηχα ηχηρά άηχα ηχηρά
Κλειστά π μπ τ ντ κ γκ
Τριβόμενα φ β θ δ χ γ
Ρινικά μ ν
Συριστικά σ ζ
Πλευρικό λ
Παλλόμενο ρ

Σύμφωνα με ορισμένες φωνολογικές περιγραφές της νέας ελληνικής στα φωνήματα περιλαμβάνονται και τα τς, τζ.

  Ελληνικά

Πηγές

  Ελληνικά
Copyright © 2017-2021 by Matthew Legakis
www.mlegakis.com
Άδεια Creative Commons Το υλικό της ιστοσελίδας χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές.